We leven in een wereld waarbij alles maakbaar lijkt te zijn of moet zijn. Het liefst ook nog eens op een hoog tempo, zodat wij mensen snel door kunnen naar het volgende. Met de komst van veel nieuwe hondenbaasjes zie je hier ook de gevolgen van. Veel honden die reactief zijn aan de lijn en waar de baasjes snelle methodes willen leren om dit ongewenste gedrag af te leren.

Maar is het wel ongewenst gedrag? En is een correctie de methode om dit gedrag aan te pakken? We gingen in gesprek met Ann-Sophie, eigenaresse van Storm en dogambassador voor Cooper & Quint. Ann-Sophie heeft zich de afgelopen jaren verdiept in positieve hondentraining en is nu één van de ambassadeurs voor deze wijze van training bij honden.

Wat is positieve hondentraining?

Ann-Sophie: "Bij het leren van gedrag zijn er 4 kwadranten: positieve straf, negatieve straf, positieve beloning en negatieve beloning. 

Bij positieve hondentraining ga je je richten op positieve beloning en negatieve beloning en niet op positieve straf en negatieve straf. Laten we dit even verder toelichten.

Bij positieve straf voeg je iets onaangenaam toe bij de hond (ongemak of pijnprikkel) om ongewenst gedrag af te leren. Denk bijvoorbeeld aan een ruk aan de lijn, stroomstoot of slipketting. Bij negatieve straf, haal je deze prikkel weg.

Bij positieve beloning richt je op datgene waar de hond graag voor werkt. Je voegt als het ware iets toe zodat de hond dit gedrag meer gaat laten zien. Dit houdt in dat je niet gaat focussen op het 'ongewenst gedrag' maar daarentegen alternatief gedrag gaat aanleren en dit gaan belonen. Bij negatieve beloning haal je juist hetgeen weg wat de hond heel graag wilt.

Een voorbeeld: Je hond valt uit naar andere honden. 

• Positieve straf: je voegt een pijnprikkel toe van zodra de hond uitvalt (trekken aan de riem/prikketting/ sliplijn, elektrische shock geven,...)
• Positieve beloning: je beloont wanneer je hond naar de prikkel kijkt en daarna terug naar jou kijkt (gebruik van snoepjes, speeltje,...)

Let op: Dit is geen makkelijk proces en kost tijd. Het succes is van veel factoren afhankelijk maar belangrijk is altijd om goed te achterhalen wat de aanleiding is van het negatieve gedrag van je hond.

Ga daarom eerst altijd op onderzoek uit. Wat is de reden dat jouw hond ongewenst gedrag laat zien? Bijvoorbeeld waarom valt hij uit naar andere honden? Heeft hij pijn? Is hij angstig?  Nadat je de echte reden hebt ontdekt, kan je aan de training beginnen."

Tips van Ann-Sophie:

Tip 1. Manage je omgeving.

Begin in een prikkelarme omgeving en laat het aantal prikkels hoe verder je in de training komt langzaam oplopen.

Bijvoorbeeld: Is jouw hond erg reactief? Om 07.30 worden de meeste honden uitgelaten, ga daarom of eerder of later van huis zodat jouw hond minder prikkels krijgt van andere honden.

Tip 2. Zoek uit wat jouw hond het meeste motiveert.

Meeste honden zijn goed te motiveren met voer, maar er zijn ook andere manieren om jouw hond te motiveren. Dit kan zijn door middel van spelletjes of misschien juist wel jouw aandacht.

Waarom heb jij je verdiept in positieve hondentraining?

Ann-Sophie: "Mijn reis in de verschillende opvoedings- en trainingsmethodes begon met mijn tweede Duitse Herder, Storm. Storm komt uit een werklijn, zijn ouders zijn explosievenhonden. Een heel rustig karakter, reeds duidelijk merkbaar in het nestje maar wel degelijk met de werkgenen van de ouders en een sterke will to please en grote drive.

Mijn idee toen Storm net bij ons was, was dat hondenweides de plek bij uitstek waren voor socialisatie. We gingen met Storm van jongs af aan zo goed als elke week naar de hondenweide bij ons in de buurt. Sommige honden waren erg opdringerig, de hondeneigenaars keken niet om naar hun hond of vertelden doodleuk dat hun hond een trauma heeft door een recent bijtincident. Ik merkte aan Storm dat dit een lastige omgeving was.

Tegelijkertijd gingen we wekelijks naar onze hondenschool. Storm deed het fantastisch en kon binnen de kortste keren alle ‘trucjes’. Om meer uitdaging te krijgen zijn we naar een kringgroep gegaan voor Duitse Herders. Helaas begonnen hier de echte ‘problemen’. Storm werd hoe langer hoe meer afgeleid door de andere honden op het trainingsveld. Ik diende Storm van de trainster te 'corrigeren' met een ruk aan de lijn wanneer zijn focus op mij kwijt was. Echter hielp dit niet en leek het uitvallen aan de lijn naar andere honden alleen maar erger te worden. Zowel op als naast het trainingsveld. Ik had het gevoel dat dit uit angst voortkwam en dat we met het gedrag te corrigeren niet verder zouden raken. Nadat we ook met een privé hondentrainer, waarbij in hoofdzaak correcties werden gebruikt, hadden gesproken, ben ik zelf verder gaan zoeken.

Het belangrijkste wat mij opviel bij beiden was dat er niet werd gekeken naar de oorzaak van zijn gedrag. En zo is de bal gaan rollen. Na een lang proces van maanden ben ik uitgekomen bij hondentrainers als Laura Lefebvre, Laura Bangels, Annelies Nollet en Amerikaanse hondentrainers als Michael Rogosin en Michael Ellis. Ook heb ik mij intens verdiept in de theorieën van positieve hondentraining. Sindsdien is de band met Storm zoveel beter geworden en heb ik hem echt leren lezen en begrijpen. Ik geloof oprecht dat pas wanneer je deze manier van opvoeden en trainen leert toepassen en je eigen maakt, je echt in connectie kan treden met je hond."

Wat is het verschil tussen positieve hondentraining en correctieve hondentraining?

Ann-Sophie: "Bij positieve hondentraining ligt de nadruk op het gedrag en de emotie tegenover de prikkel ombuigen en alternatief gedrag aanleren. Je focust via deze methode op de oorzaak van het gedrag en gaat op basis daarvan een 'plan van aanpak' opstellen. Samenwerking en de band met je hond staan hierbij centraal. Je steunt je hond wanneer hij of zij het moeilijk heeft en tracht samen naar een oplossing toe te werken door middel van management, counterconditioning (gevoel tegenover de trigger ombuigen naar iets positief door middel van herconditionering) en desensitisatie (het langzaam minder gevoelig worden voor de prikkel door systematische opbouw van contact met de trigger en beloning).

Bij correctieve hondentraining ligt de focus op het afleren van ongewenst gedrag door middel van correcties (verbaal of non-verbaal) en het gebruik van tools. Dit wordt ook wel 'quick fix' genoemd omdat n hier geen onderzoek doet naar de oorzaak van het 'ongewenst gedrag' en het managen van de omgeving. Men gaat bij deze methode de hond onmiddellijk aan de trigger onderwerpen of het ongewenst gedrag uitlokken en vervolgens een correctie toevoegen waardoor je je hond dit bepaald gedrag afleert. Het afleren van ongewenst gedrag gaat op deze manier sneller, maar het effect is minder duurzaam en het beïnvloed de band met je hond in negatieve zin. Je gaat namelijk het gedrag onderdrukken in plaats van de emotie tegenover de trigger om te buigen. Het toevoegen van stress in een stresssituatie voor de hond kan ook net voor escalatie van het gedrag zorgen, of voor een vertrouwensbreuk tussen hond en de eigenaar. De hond kan de trigger ook gaan linken met de correctie waardoor hij nog meer vermijdingsgedrag of angst/agressie zal uiten naar de specifieke trigger. Daarenboven is het voor de hond ook niet altijd duidelijk waarom en wanneer hij een correctie krijgt of zal krijgen, dit zorgt voor minder initiatief name bij de hond en een verhoging van het cortisol/stresshormoon bij bepaalde (training)situaties of bij het zien van de eigenaar.

De gevolgen van deze methodieken zijn wetenschappelijk bewezen. Modern geschoolde hondengedragstherapeuten zullen zich volledig toespitsen op positieve gedragstraining."

Hoe kan iemand zelf aan de slag met zijn hond en positieve hondentraining?

Er is zoveel beschikbaar, het is eerder de keus wat je zoekt. Er is letterlijk voor elk wat wils. 

• Wil je eerst online oriënteren en meer leren over positieve hondentrainingen?

• Wil je er rustig voor gaan zitten met een boek?

Ann-Sophie kan onderstaande titels aanraden

Beter communiceren met je hond van Laura Lefebvre

Dogsitief van Ineke Vander Aa

• Online is er nog veel meer te vinden, hierbij nog een paar mooie tips van Ann-Sophie
• Online webinars van Knappie
• Podcast van Wablaf 
• Informatie en gratis download bij Honden in Nesten 
• Gedragscentrum voor honden en paarden https://gedragscentrumvoorhonden.be/

Op heel veel plekken kan je naast coaching ook training krijgen, zowel privé of in kleine groepen.

Wil je meer van Storm & Ann-Sophie zien? Volg ze dan op Instagram.